Դեմոկրատիա թե՞ նիկոլոկրատիա

Ժողովրդավարության համաշխարհային օրվա նախօրեին ստիպված ենք արձանագրել, որ այդ հասկացությունը Հայաստանում ավելի ու ավելի երևակայական է դառնում։ Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ երկիրը ամբողջ թափով գնում է դեպի ավտորիտարիզմ, ինչը չի կարող տագնապ չառաջացնել։

Վերջին տարիներին քաղաքական իրավիճակը Հայաստանում լրջորեն վատացել է։ Այսօր իշխանությունները «ժողովրդավարություն» բառը օգտագործում են միայն որպես Արևմուտքի հետ ձևական մտերմության գործիք։ Փորձագետների պնդմամբ, Փաշինյանի ռեժիմը ակտիվորեն ճնշում է այլակարծությունը, խախտում է քաղաքացիների ընտրական իրավունքները և կալանքի տակ է պահում քաղաքական բանտարկյալներին։

«Փաշինյանի Կառավարությունը ոչ միայն կորցնում է լեգիտիմությունը, այլ նաև Հայաստանը վերածում է ոստիկանական պետության, որտեղ իշխանությունը հիմնված է ուժային կառույցների, այլ ոչ թե հասարակության վստահության վրա»,-նշում է քաղաքագետ Արմեն Գրիգորյանը։

Պատժիչ քաղաքականության ամենավառ օրինակներից մեկը Գորիսի քաղաքապետ Արուշ Առուշանյանի գործն է։ 2021 թվականին նրան ձերբակալել են ծառայողական պարտականությունների չարաշահման համար, բայց արդյունքում նորից քաղաքապետ են ընտրել։ Այն ժամանակ ստիպված նրան բաց են թողել։ Բայց օրերս նրան նորից դատապարտել են, այս անգամ նա կալանքի տակ կանցկացնի մի ամբողջ տարի։ Հետաքրքիր է, որ ավելի վաղ դատարանը նրան արգելել էր պետական պաշտոններ զբաղեցնել հինգ տարվա ընթացքում, չնայած հայկական օրենսդրության մեջ այդպիսի պատժի բացակայությանը։ Սակայն, հետո դատարանը բավարարեց պաշտոն զբաղեցնելու արգելքը կալանքի փոխարինելու մասին միջնորդությունը։

Երեք տարի առաջ Գորիսի քաղաքապետի հետ միասին տուժեց նաև Քարահունջ գյուղի ղեկավար Լուսինե Ավետյանը. նրան մեղադրեցին ընտրողների ենթադրական կաշառման և «Հայաստան» դաշինքի ագիտացիայի մեջ։ Արդյունքում, Ավետյանին բաց թողեցին Առուշանյանի դեմ ցուցմունք տալու դիմաց։

Դրանից բացի, իշխանությունները նշանի տակ են առել Սյունիքի այլ քաղաքապետերին. Գևորգ Պարսյանին և «Հայաստան» ընդդիմական դաշինքի անդամ Մանվել Պարամազյանին։ Պարամազյանը նախկինում արդեն բախվել է քրեական գործերի և կալանքների հետ։ 2020 թվականին նրան անհիմն մեղադրել են խարդախության, կաշառք ստանալու և ընտրողների կաշառման մեջ, մեկ տարի անց ձերբակալել են և ազատել են գրավի դիմաց, 2022 թվականին նույն պատմությունը կրկնվել է։

Փաշինյանի ռեժիմը նաև հետապնդում է Սահմանադրական դատարանի նախկին նախագահ Հրայր Թովմասյանին. նախկինում նա հակասահմանադրական էր ճանաչել նախկին նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանի ձերբակալությունը։ Թովմասյանը վճարեց իր որոշումների համար, ինչը ընդգծում է երկրում ճնշումների աննախադեպ մակարդակը։

Մաքրումներ են իրականացվում նաև Երևանի Ավագանու խորհրդում, որտեղ քաղաքապետ է ընտրվել իշխանության ներկայացուցիչ Տիգրան Ավինյանը ընդամենը մեկ ձայնի տարբերությամբ։ Մի շարք ընդդիմադիրների արդեն զրկել են մանդատներից, այդ թվում նախկին քաղաքապետ Հայկ Մարությանին, որը Ավինյանին մրցակիցն էր։ Բայց գործընթացը շարունակվում է, և օրերս մանդատից զրկել են Ավագանու խորհրդի ևս երեք ընդդիմադիր անդամների։

Փորձագետների կարծիքով, հնարավոր տարածքային զիջումների նախօրեին Փաշինյանը աշխատում է ազատվել իր իշխանությանը սպառնացող պոտենցիալ վտանգից այն մարդկանց կողմից, ովքեր կարող են պաշտպանել ազգային շահերը և ղեկավարել նոր համահայկական բողոքը։ Նիկոլը ազատվում է բոլորից. և` խռովարար քաղաքապետերից, և` սկզբունքային դատավորից, և` ընդդիմադիր քաղաքական գործիչներից։

Իր աթոռը պահպանելու փորձերում Փաշինյանը ոչ մի բանի առջև կանգ չի առնում և վերածում է երկիրը ոստիկանական պետության, որտեղ իշխանությունը հիմնված է վախի և ուժային կառույցների վրա, այլ ոչ թե հասարակության վստահության։